میلاد پسندیده

Unfortunate is he who cannot gain a few sincere friends during his life and more unfortunate is the one who has gained them and then lost them (through his deeds).
Imam Ali (Peace Be Upon Him)


http://miladps3.persiangig.com/image/imamali2.jpg

و اما... هنوز شروع نکرده باید انتقاد کنم از تیتراژ آن، که دقایق آخر فیلم را لو می دهد و در نهایت کار، حسی به بیننده منتقل می کند که شاید مورد نظر کارگردان هم نبوده... حسی که در آخر این مطلب می گویمش... اشکال دوم تیتراژ در زمانی است که اسم کارگردان درج می شود و به علت تداخل نور پس زمینه و رنگ سفید نوشته ها، اگر کسی نداند که «روزهای زندگی» را پرویز شیخ طادی ساخته است، نام کارگردان را شیخ طلایی می خواند!

فیلم شروع می شود و بدون هیچ مقدمه ای، آتش و گلوله و زخم و جراحت و خون و فریاد و جنازه و جسد را به تصویر می کشد... گویی که ما در حال تماشای قسمت جدیدی از یک سریال هستیم! بدون آنکه مشخص شود اینها چه کسانی هستند... چرا جنگ شده و چه کسی، دیگری را زده است؟! انگار خود کارگردان هم خسته شده که آسمان و ریسمان ببافد و به شکلی کلیشه ای جنگ تحمیلی عراق به ایران را تصویر کند... شاید هم این اشکال ابتدای کار، در انتها حُسن به نظر برسد... و بیشتر آنجا که بفهمیم داستان درباره جنگ و کشتن و مُردن نیست... بلکه راجع به دفاع کردن و نجات دادن و رنده شدن است... داستان پزشکان و پرستاران یک بیمارستان صحرایی در 50 کیلومتری خط مقدم.

از آنجایی که روال داستان از آرامش به غوغا نمی رسد و ما ناگهان در دل فاجعه قرار می گیریم، پس فرصتی هم برای شخصیت پردازی و همراه کردن بیننده با شخصیت های داستان نیست... راه چاره اما در صحنه های معرفی هر شخصیت است... انتخاب چهره بازیگران بسیار خوب است و تفاوت محسوس چهره ها باعث شده که از سکانس معرفی هرکدام تا انتهای فیلم، در میان کات های فراوان و میزانسن شلوغ، شخصیت ها را گم نکنیم.

دکتر امیر علی علوی، رئیس بیمارستان صحرایی (با بازی حمید فرخ نژاد) در اولین سکانس خود، جان رزمنده ای را در یک عمل جراحی نجات می دهد که بیهوش نشده و با فریادهای مکرر، دخترش را صدا می کند!... لحظه عجیب و غریبی که دکتر علوی از آن سربلند بیرون می آید و می گوید که بیمار را اعزام کنند برود پیش دخترش... هم وجه ناجی بودن و هم شوخ طبعی و پر روحیه بودن این شخصیت،  تنها در یک سکانس، به خوبی منتقل می شود... معلوم است بیننده ای که در اولین برخورد، دکتر علوی را در چنان صحنه وحشتناکی، چنین آرام و خونسرد می بیند، رفتار های بعدی او در طول فیلم را هم باور می کند.

سکانس معرفی دکتر سامان (با بازی کورش سلیمانی) هم به خوبی ساخته شده... هنگامی که با لباس اتوکشیده و کیف سامسونت، شق و رق راه می رود و برگه ماموریتش را تحویل می دهد، چهره مغرور و خودپرست او را می بینیم ولی چند لحظه بعد، به محض عبور چند هواپیمای خودی، ناگهان جمع می شود و چهره اش به هم می ریزد و تمام ژست هایش کنار می رود و چهره ترسو و بزدلش نمایان می شود... او آنقدر ترسیده که با کنایه گفتن و زخم زبان زدن به رزمنده های مجروح، می خواهد ترسش را پنهان کند و چه جالب که از سر حقارت در برابر قهرمانان پیش رویش، برای آنکه کم نیاورد و آنها را تا حد خودش پایین بکشد، جملاتی آشنا می گوید و پاسخ هایی شنیدنی می شنود!

شخصیت های دیگر هم خوب معرفی می شوند جز حاج عمو (با بازی کریم اکبری مبارکه) که پس از پذیرش قطعنامه، کملاً ناگهانی و بدون پشتوانه وارد می شود...

بخش های قابل تاملی از پیام امام خمینی در پی پذیرش قطعنامه در فیلم هست اما هیچ یک از شخصیت های فیلم به جملات امام توجه نمی کنند... آنها از میان تمام سخنان ریز و دقیق و حساب شده امام، فقط دو کلمه را میشنود... پذیرش قطعنامه!

شوک شدید شنیدن همین دو کلمه سنگین باعث تحلیل ها و رفتارهای اشتباه شخصیت هاست... امام می گوید ما قطعنامه را پذیرفتیم... و بر همین اساس رزمنده ها، سلاح هایشان را تحویل می دهند اما هیچکدام واژه جام زهر سر کشدن امام ویا جمله «پذیرش قطعنامه به معنای پایان جنگ نیست» را نمی شوند و حتی جشن هم می گیرند... آنها نمی دانند که هنوز آتش بس است و صلح نشده... منظورم از هنوز، یعنی تا همین الآن که این مطلب را می نویسم، ما در جنگ با عراق هستیم ولی بر سر هم آتش نمی ریزیم و هنوز هم که هنوز است، معاهده صلحی با عراق امضا نکرده ایم!

اسلحه ها تحویل داده شده و همه خمار جشن هستند... چه فرصتی بهتر از این برای حمله مجدد عراقی ها؟... و اینجاست که داستان فیلم شروع می شود...

صحنه های درگیری خیلی خوب کار شده و جلوه های بصری کارش را درست انجام داده... از آنجایی که بودجه فیلم برای صحنه های درگیری شدید و انفجارهای متعدد کافی نبوده، ترکیب کردن صحنه های میدانی و رایانه ای، هم عاقلانه تر و هم حرفه ای تر به نظر می رسیده که خوشبختانه سربلند هم بیرون آمده اند... مخصوصاً پلان ورود هلی کوپتر که انگار شخصیت پیدا کرده... و نیز تصحیح رنگ های فیلم که تقریبا تمام رنگ و نور را گرفته و تنها رنگی که متمایز است، سرخی خون است و تنها نور متمایز هم سفیدی لباس پرستاران... فقط ضعف شدید فیلم در صحنه هاش شب است که کاش بیشتر رویش کار می شد و یا با دوربینی که اف پایین داشته باشد در شب فیلمبرداری می شد... حیف.

شنیده بودم بخاطر کمبود بودجه، بیشتر صحنه های دکتر علوی (با بازی حمید فرخ نژاد) حذف شده و فیمبرداری شان نکرده اند... اگر اینطور باد، باید حق داد که بیشتر لحظات حضور دکتر علوی در فیلم لنگ بزنند... مانند محل ماهیگیری
و علت کور شدن او... منظورم از علت، نظام علت و معلولی و ارجاعات فیلمنامه است و نه موج انفجار... تنها یک صحنه وجود دارد که دکتر علوی به رزمنده ای که چشمش را از دست داده دلداری می دهد و بعد از کور شدن خودش، همان دلداری ها را همسرش (با بازی هنگامه قاضیانی) به او می دهد...

شاید حضور خانم دکتر در ابتدای فیلم فقط جهت همراهی و خالی نبودن عریضه بوده... چون سکانس دلداری با اینکه اولین حضور او در فیلم نیست اما سکانس معرفی او و شروع کنش دراماتیک اوست... جایی که به شوهرش می گوید همه چشمشان به من و توست... حالا که دکتر علوی نمی بیند و نمی تواند کاری انجام دهد پس قهرمان فیلم از اینجا به بعد، شیرزن پزشکی است به نام لیلا... و این اولین نمایش با وقار یک قهرمان زن مسلمان در یک فیلم ایرانیست...

ادامه دارد...